HEDEF BELİRLEME

HEDEF BELİRLEME

          Hedef  belirleme, çocuk gelişim sürecinin önemli bir parçasıdır. Doğumdan itibaren ebeveynlerin "yemeğini  kendi  başına  yeme,  isteğini  ağlamadan  belli etme,  vb."  gibi çocukları için koyduğu birçok hedef davranış vardır.

Çocuklar ise, ebeveynlerinden ayrı bir birey  olduklarını  fark  etmeye  başladıkları  andan  itibaren  kendilerine hedefler koymaya başlarlar. İlk yıllardaki bu hedefler net olarak belirlenen ve belli basamaklara ayrılan hedefler olmasa da çocuğun gelişimine katkı sağlar.

             Hedef belirleme becerisinin  oluşma  aşamasında  ebeveynlerin  tutumu  oldukça önemlidir. Bazı ebeveynler çocuklarının kendi başlarına karar veremeyeceklerini ve hedef oluşturamayacaklarını düşünürler, oysa uygun koşullar sağlandığında bu becerinin geliştiği bir gerçektir. Çocuğun hedef belirlemeyi öğrenebilmesi için ilk başta ebeveynlerin basit, kolay başarılabilir, kısa süreli hedefleri çocuklarına sunmaları destekleyicidir. Bu süreç ne kadar erken başlarsa çocuk için o kadar yararlı olur.

Hedef Belirleme Aşamasında;

 -Kendini tanıma

-Karar verme

-Sorumluluk alma

-Eylem planı oluşturma      ,önemli basamaklardır.

Çocuğun  kendine  uygun  bir  hedef  seçebilmesi  için  ilk  başta  kendini  tanıması gerekir. Bu nedenle, ilk önce inşa edilmesi gereken çocuğun kendi ile ilgili farkındalığıdır. Yeteneklerinin,  ilgi  alanlarının,  bilgi  ve  becerilerinin  farkında  olan  çocuğun  hedef belirlemesi daha kolaydır.

Çocuğun hedef belirleme becerisini desteklemek için erken yaşlardan itibaren çocuğa kendi ile ilgili karar verme şansı tanımak, sorumluluk vermek önemlidir.

Sorumluluk  verilen  çocuk  hayatını  yönlendirebileceği  konusunda  kendine güven duyduğundan hedef koymakta daha az zorlanacaktır. Çocuğun kendi ile ilgili karar

vermesini sağlamak için öncelikle sunduğunuz seçenekler arasından seçim yapması,daha sonra  sunulan  seçeneklere  katkıda  bulunması  istenebilir  ve  kendi seçeneklerini oluşturması konunda desteklenebilir.

        *Hedef, belirlenen bir zaman diliminde ulaşılmak istenen noktadır.        

Hedef  belirleme ile istek çoğu zaman karıştırılır. İsteğin hedefe dönüşmesi için eyleme geçmek gerekir.

Bazen  hedefler  ile  istekler  karıştırılabilir.  Ancak,her  istek  bir  hedef  değildir.  "Bizim

hedefimiz çocuğumuzun iyi bir birey olması", birçok ebeveynin kurduğu bir cümledir.

Ancak bu bir hedef değil, sadece bir istektir.

 Hedefleri belirlerken kısa, orta ve uzun süreli olarak üç gruba ayırmak;  hedefi bölerek sonuca ulaşmaya çalışmak daha motive  edicidir.

 En baştan ulaşılmaz bir hedef oluşturmak çocuğun sonuca ulaşamadığında hayal kırıklığına uğramasına ve vazgeçmesine yol açabilir. Hedef bölünmemiş olduğunda eyleme geçme konusunda duyulan isteksizlik erteleme davranışıyla sonuçlanabilmektedir.

Hedef; Kişinin sahip olduğu yetenek ve güçlerle ulaşabileceği türden olmalıdır.

Net,ölçülebilir, gerçekçi ve zamanı belli olmalıdır.

Zaman ve nicelik açısından ölçülebilir olmalıdır.

(Genel ifadeler hedefe ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmedegüçlük yaratacaktır).

Kişinin ne yapması gerektiğini değil, gerçekten ne istediğini yansıtmalıdır.

Hedef Belirleme konusunda Ailelere Öneriler

Hedef  belirleme  konusunda model  olun.

Hedef belirleme sürecinde aile bireyleri kendi yaşantılarıyla model olmalıdır. 

Yaşına, gelişim düzeyine, ilgi ve yeteneklerine uygun hedef oluşturması konusunda destekleyin.

 Çocuğunuzu tanımak,  ilgi  ve  yeteneklerini  fark  etmesini  desteklemek hedef oluşturma konusunda katkı sağlayıcı olacaktır.

 Hedefin  çocuğunuzun  hedefi  olduğundan  emin  olun.

 Anne   ve babaların  kendi hedefleri  ile  çocuklarının  hedeflerini  karıştırmamaları  gerekir.  Kendi gerçekleştirmedikleri ya da kendi istek ve özlemlerini çocuklarına dayatmamalıdırlar.

 Büyük hedefleri daha küçük hale getirin. 

Çocuğunuzun belirlediği her hedef için onları daha küçük ve böylece daha kolay yönetilebilir hale nasıl getirebileceklerini öğretin.

Küçük hedefleri gerçekleştirdiklerini görmek daha kolaydır.

Gerçekçi olarak küçük hedeflere ulaşmak daha kısa zaman alır, bu da onların hedeflerine odaklanmış olarak kalmalarını kolaylaştırır. Eğer başarısızlığa uğrarlar uğrarlarsa bu daha küçük bir ölçekte olur.

  Hedeflerini yazılı hale getirmeleri konusunda  rehber  olun. 

Hedeflerini  somut  hale getirmeleri için destekleyin. Hedefleri  yazılı  hale  getirmek  ve  olumlu  cümleler yazmak, motivasyonu ve çabayı artırır.

 Hedeflerin gerçekçi ve ölçülebilir olduğuna emin olun. 

Eğer çocuğunuz ulaşmak istediği hedefin tam olarak neye benzediğini bilmiyorsa, ona ulaştığını fark edemez.

  Hedeflerin  değişebilir  olduğunu  hatırlayın.

 Ergenlik, kararsızlıkların yaşandığı dönemdir. Bugün tutkuyla bağlandıkları hayal ya da hedef yarın sıradanlaşabilir. Ebeveynler çocukları dinlerken sabırlı olmalı ve değişime izin vermelidir.

 Farkedin ve destekleyin. 

Anne ve babalar çocuklarının gerçekleştirdikleri hedeflerini fark  etmeli,  pekiştirmeli  ve  yeni  hedefler  belirlemesi  konusunda  güdülemelidir.

Çabayı, gelişmeyi ve başarılarını fark ederek çocuğunuza geribildirim verebilirsiniz.

                        HACI ALİ SARUHAN ORTAOKULU REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA SERVİSİ